مسئولیت اجتماعی در شرکتها و سازمانها (Corporate Social Responsibility)
مسئولیت اجتماعی سازمان (Corporate Social Responsibility) بهعنوان مسئولیت شرکت در قبال جامعه، افراد انسانی و محیطی است که سازمان در آن فعال است و این مسئولیت از ملاحظات اقتصادی فراتر میرود. مسئولیت اجتماعی شرکت در تعریفی ملموستر اینگونه تعریفشده است: مسئولیت اجتماعی سازمان، فعالیتهایی است که پیش برنده منفعت اجتماعی بوده و فراتر از منافع سازمان و آن چیزی است که قانون لازم میدارد.
شرکتها همانند اعضای جامعه و شهروندان آن به این درک رسیدهاند که آنها توسط جامعه به وجود میآیند و قوانین خود را از جامعهای میگیرند که در آن فعالیت میکنند. آنها باید نقش، محدوده و هدفشان را در کنار درک کامل تأثیرات و مسئولیت های زیست محیطی و اجتماعی را مرتبط سازند.
بنابراین شهروندی شرکتها در پیشرفت شرکتها بهعنوان درک کاملتری از نقش کسب کار در جامعه به شمار میرود. هرچند که ازلحاظ قانونی شرکتها محصول واگذاری بعضی از ظرفیتها به اشخاص حقیقی میباشند، اما منطقاً باید به همان قیاس دارای حقوق و مسئولیت مشابه به شهروندان باشند. آنچه که در این میان باید تمیز داد، تفاوت شرکتهای بزرگ و شهروندان عادی به لحاظ قدرت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که اصلاً برابر نیستند.
یک شرکت، زمانی به تعهد اجتماعی خود عمل میکند که به مسئولیتهای قانونی و اقتصادی خود عمل کند و نه بیشتر. بهعبارتدیگر، شرکت به حداقل مسئولیتی که قانون از او خواسته است، عمل میکند. چنانچه شرکتی، هدف اجتماعی را ترغیب کند، تنها بهمنظور رسیدن به اهداف اقتصادی خود است و نه چیز دیگر. مسئولیت اجتماعی با ورود خود، یک چارچوب حاکمیت اخلاقی را اضافه میکند که بر اساس آن، شرکتها به فعالیتهایی اقدام میکنند که وضع جامعه را بهتر کرده و از انجام کارهایی که باعث بدتر شدن وضعیت جامعه میشود نیز پرهیز کنند. پاسخگویی اجتماعی اشاره به توان و ظرفیت شرکت در جهت عمل و اقدام نسبت به خواستهها و انتظارات جامعه دارد.
مسئولیت اجتماعی شرکتها در سالهای اخیر به موضوع مهم جهانی، تبدیلشده و باور آنکه هر وجهی از کسبوکار دارای یک بعد اجتماعی است در حال گسترش میباشد، بهویژه سازمان ملل در این زمینه با توجه به دستیابی به توسعه پایدار، فعالیت قابلتوجهی دارد.
“مشارکت در تحقق این مسئولیت اجتماعی با تصمیمگیریهای مدیران میتواند تأثیرات شگرفی در پی داشته باشد. مدیران این عصر باید علاوه بر تخصصها و مهارتهای فنی، اداری و انسانی به مهارت اداره مسائل اجتماعی و پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و محیطی نیز اشراف داشته باشند و به مسائل جامعه نیز همانند اهداف سازمانی خود بنگرند و فعالیتهای داوطلبانه را بهصورت مؤثر در جامعه انجام دهند. بدون شک چنانچه افراد، گروهها، سازمانها و مؤسسات مختلف جامعه خود را نسبت به رویدادها، اتفاقات و بحرانهای مختلف مسئول دانسته و هریک در حدود مسئولیت و حیطه کاری خویش در حل بحرانهای فوق تلاش کنند، بسیاری از آنها مرتفع شده و جامعهای سالم و آرام خواهیم داشت.
در جوامع بشری، رفتارهای گروهی و حتی رفتارهای فردی، روی افراد و گروههای مختلف داخل جامعه تأثیر میگذارد و هرچه فرد یا گروه از توانایی و قدرت بیشتری برخوردار باشد، دامنه تأثیر آن روی جامعه بیشتر خواهد بود.
طرح مسئولیت اجتماعی در ایران نیز تازه است اما با تلاش سازمانهای مردمنهاد و طرح موضوع در بسترهای عمومی شرکتها و مؤسسات، رویکردی مسئولانه از جانب صاحبان کسبوکار در حال شکلگیری میباشد.